W wyroku z dnia 4 listopada 2014 r., sygn. akt SK 55/13 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 62 ust. 1 i art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii dalej w zakresie, w jakim dotyczą konopi innych niż włókniste, są zgodne z art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Jedną z podstaw dla takiego stwierdzenia było uznanie, że marihuana jest narkotykiem progowym. Jak pokazują najnowsze badania, stwierdzenie to jest MITEM.

Skąd ten mit? Najkrócej rzecz ujmując, z nieprawidłowo stawianego pytania przez część naukowców. Oczywiście zaraz podniosą się głosy, że „mecenasy nie wiedzą, co piszą”, w końcu oni to nie naukowcy, więc jak śmią kwestionować stanowisko naukowców. Jak? Bardzo proste. Obrazowo twierdzenia tych naukowców wyglądają tak:

Teza: Życie jest chorobą śmiertelną. Dowód: Każdy, kto umarł, kiedyś żył.

Na tej samej logice opiera się twierdzenie części naukowców o tym, że marihuana to narkotyk progowy. W literaturze angielskiej nazywa się to „gateway effect”. Ten efekt marihuany ma polegać na tym, że marihuana jest tzw. pierwszym narkotykiem (miękkim), po którym sięga się po narkotyki twarde [1, 2, 4, 13].

Z czego bierze się ten wniosek? Przeprowadzono badania (tak, wiele badań) na użytkownikach narkotyków twardych (np. heroina, kokaina), z których wyszło, że użytkownicy tych narkotyków najczęściej najpierw sięgnęli po marihuanę. I tak – jest to prawda (tego nie kwestionujemy). Ale żeby przedstawić Państwu pełnię obrazu, z tych samych badań wynika, że droga do narkotyków twardych wygląda następująco:

1. alkohol i nikotyna;

2. marihuana;

3. narkotyki twarde [2, 4, 6, 7, 14].

Dodatkowo, wskazuje się, że marihuana działa na te same ośrodki w mózgu, na które działają narkotyki twarde [2, 13].

A teraz pytanie: dlaczego pomimo tak zdaje się oczywistych wniosków kwestionujemy powyższą tezę o tym, że marihuana to narkotyk progowy? Dlatego że, według nas, źle postawiono pytanie, ewentualnie przeprowadzono złe wnioskowanie. Pytanie nie powinno brzmieć: „Po jaki narkotyk sięgnęły najpierw osoby, które zażywają narkotyki twarde”. Naukowcy powinni pytać: „Ilu użytkowników marihuany sięgnęło po narkotyki twarde?”

I tutaj cała teoria o narkotyku progowym rozpada się niczym domek z kart.

Coraz więcej naukowców dochodzi do wniosku, że marihuana nie jest narkotykiem progowym. Niektórzy autorzy, którzy jeszcze niedawno byli zwolennikami teorii o narkotyku progowym, obecnie zmieniają zdanie (jak cytowany na s. 13 A. Golub: [15]). W dużym skrócie: o ile osoby, które używają narkotyków twardych najprawdopodobniej wcześniej zażywały marihuanę, to jednak osoby, które zażywają marihuanę w większości przypadków NIE sięgają następnie po narkotyki twarde [6]. Do takich wniosków doszło Centre for Economic Reasearch Policy in London analizując około 17 000 przypadków osób palących marihuanę [3]. Do podobnego wniosku doszli autorzy U.S. National Household Survey on Drug Abuse, którzy uznali, że nastolatkowie zażywający narkotyków twardych byli do tego „predysponowani” bez względu na używanie marihuany [8, 9, 11]. Skrótowo można przytoczyć wyniki innych badań. Według amerykańskiego badania dla Department of Health and Human Services 28% użytkowników marihuany spróbowało kokainy, ale jednocześnie na każdą setkę użytkowników marihuany tylko jeden (czyli 1%) kończył jako stały użytkownik kokainy. Według badań Center on Addiction and Substance Abuse (USA) 17 % użytkowników marihuany spróbowało kokainy. Z obu tych przypadków płynie jeden wniosek: 72/83 % użytkowników marihuany NIE spróbowało kokainy (skrótowe przedstawienie tych oraz innych badań: [10]). Ciekawe informacje można również znaleźć na blogu Magivanga [16]: 1,75% użytkowników marihuany w USA przeszło na heroinę – czyli 98,25% NIE przeszło.

Coraz więcej naukowców dochodzi do wniosku, że największą rolę w sięganiu po narkotyki twarde odgrywają uwarunkowania osobiste i środowiskowe. Wymienia się tutaj: trudne dzieciństwo, patologiczną rodzinę, przynależność do gangów, chęci do eksperymentowania, itp. [1, 7, 11, 12, 13, 14].

Fakt, że osoby sięgające po narkotyki twarde wcześniej miały do czynienia z marihuaną wynika również z tego, że marihuanę jest stosunkowo łatwo dostać [6]. Rację ma Pani Maia Szalavitz, która wskazuje, że jak można oczekiwać od kogoś, żeby znalazł dealera handlującego heroiną, skoro nie potrafi się znaleźć nawet tego od marihuany? [4] Dlatego też część autorów postuluje rozdzielenie rynku marihuany i twardych narkotyków poprzez legalizację marihuany, aby jej użytkownicy nie mieli kontaktu z dealerami [11].

Badanie przeprowadzone w latach 2001-2007 w Kalifornii (USA) na ok. 4000 osób wykazało, że marihuana raczej zniechęca do stosowania innych substancji uzależniających. W szczególności osoby, które zaczęły stosować marihuanę, zmniejszyły lub wyeliminowały używanie alkoholu i nikotyny [5].

Dlaczego to więc marihuana, a nie alkohol i nikotyna, jest uważana za narkotyk progowy i z tego powodu w wielu państwach jest nielegalna? Doprawdy nie wiemy. Bazując na micie o narkotyku progowym niewątpliwie powinno się zabronić używania alkoholu i nikotyny. Biorąc bowiem pod uwagę powyższą chronologię, jak i powszechność stosowania, marihuana nie jest ani pierwszym, ani najbardziej powszechnym narkotykiem progowym [4].

A na koniec zagadka, którą mamy nadzieję może TK rozwikła: skoro marihuana jest narkotykiem progowym, to czemu w Niderlandach (oficjalna nazwa państwa nazywanego potocznie Holandią) nie ma tłumów zażywających narkotyki twarde?



Źródło - Palestra Staropolska