Co to jest NPK ... troszeczkę więcej informacji.

Nawozy NPK – wieloskładnikowe nawozy mineralne zawierające azot (N), fosfor (P) i potas (K) w postaci przyswajalnej przez rośliny.
Przyswajalnymi związkami azotu w nawozach NPK są azotany (najczęściej saletra potasowa) lub sole amonowe (zwykle amofos, nawóz typu NP), czasem także amidy. Ilość azotu podaje się w % wolnego azotu (N). Przyswajalną częścią fosforu są najczęściej fosforany, a ilość fosforu podaje się w % tlenku fosforu(V) (P2O5). Natomiast przyswajalną częścią potasu jest zwykle chlorek potasu, a ilość potasu podaje się w % tlenku potasu (K2O).
Proporcje N:P:K w produkowanym nawozie można dostosować do potrzeb, ustalając odpowiednie proporcje między poszczególnymi składnikami.

Przykładowy nawóz NPK 8-24-24 zawiera:
8% N
24% P2O5
24% K2O
44% inne domieszki

Dodatkowo nawozy NPK mogą zawierać: wapń (Ca), magnez (Mg), siarkę (S) oraz bor (, ważny mikroelement w uprawie.

Rola i funkcje fosforu (P) w roślinie.

Fosfor odgrywa szczególną rolę w roślinie. Stanowi on składnik wielu związków organicznych, a ponadto pewne wiązania fosforanowe akumulują dużo energii wykorzystywanej w różnych procesach zachodzących w komórkach. Liczne związki organiczne mogą być metabolizowane tylko po przyłączeniu się do nich kwasu fosforowego. Rośliny pobierają fosfor głównie z rozpuszczalnych w roztworze glebowym ortofosforanów, w postaci jonów H 2PO 4 i niewielkim stopniu HPO 4, przy pH gleby 6-7. Im zawartość przyswajalnych form fosforu w glebie jest większa oraz im większa jest wilgotność gleby, tym pierwiastek ten jest lepiej pobierany. Przeważająca część fosforu wiąże się w glebie z kationami metali 2 i 3 - wartościowych (wapnia, magnezu, żelaza, glinu i manganu) w trudno rozpuszczalne związki. Proces taki nazywa się uwstecznianiem.
W środowisku zasadowym uwstecznianie fosforu polega na łączeniu się w trudno rozpuszczalne fosforany wapniowe, które w pewnych warunkach mogą być jednak pobrane przez rośliny. W środowisku bardzo kwaśnym (pH< 4,5) uwstecznianie fosforu przez łączenie się z kationami glinu, żelaza i manganu przebiega szybko, tym szybciej, im bardziej kwaśna jest gleba.

Skutki głodu fosforowego u roślin uprawnych występują tym silniej, im gleba jest mniej zasobna w fosfor oraz im bardziej jest kwaśna. Czynnikiem, sprzyjającym silniejszej reakcji roślin na niedobór fosforu w początkowym okresie wegetacji, jest wysoki poziom nawożenia azotem. Dlatego skutki głodu występują na glebach ubogich, kwaśnych, nie wapnowanych, nawożonych niskimi dawkami fosforu i w przypadku jednostronnego nawożenia azotem.

Aby zapobiec nadmiernemu uwstecznianiu fosforu, konieczne jest:

* regulowanie odczynu gleby, głównie przez stosowanie nawozów wapniowych i wapniowo - magnezowych,
* stosowanie granulowanych nawozów fosforowych,
* regularne stosowanie nawozów organicznych (w uprawach rolniczych).

Fosfor w organizmie roślinnym pełni rolę bardziej uniwersalnej niż inne składniki. Stanowi on nie tylko niezbędny składnik szeregu związków organicznych, wielu enzymów, ale za pośrednictwem wysokoenergetycznych związków fosforanowych typu ADP lub ATP staje się głównym przenośnikiem i akumulatorem energii w procesach biochemicznych. Dzięki tym związkom energia wyzwalana w procesach egzoenergetycznych nie ulega całkowitemu rozproszeniu, lecz w znacznej ilości zostaje przechowana i może być zużyta w procesach endoenergetycznych. Dzięki temu wydajność energetyczna procesów biochemicznych sięga 60-70%. Fosfor występuje w roślinach również w postaci soli mineralnych, częściowo zdysocjonowanych. Zawartość fosforu zależy od wieku roślin oraz od ich zaopatrzenia w ten pierwiastek...

Procesowi temu sprzyja również:

* większa zawartość substancji organicznej w glebie,
* obecność w glebie jonu magnezowego i amonowego,
* prawidłowe oświetlenie roślin i obecność tlenu w podłożu (przewiewność gleby).

Pobieranie fosforu ograniczone jest obecnością jonu azotanowego w glebie.
Już w pierwszych tygodniach wzrostu rośliny powinny być zaopatrzone w odpowiednią ilość przyswajalnego fosforu, ponieważ jest to tzw. okres krytyczny wzrostu roślin. Późniejsze dokarmianie roślin fosforem nie wyrównuje ujemnych skutków głodu w okresie krytycznym ze względu na:

* duże potrzeby względem fosforu w okresie krytycznym,
* dużą dynamikę pobierania fosforu już w pierwszych miesiącach wegetacji (np. rośliny zbożowe, pastewne, jagodowe i inne),
* małą ruchliwość fosforu,
* słabo rozwinięty system korzeniowy roślin w początkowym okresie rozwoju.

Nawożenie może znacznie zwiększyć zawartość fosforu mineralnego, szczególnie w początkowym okresie wegetacji. Natomiast w miarę dojrzewania roślin, owoców zawartość fosforu mineralnego maleje na korzyść organicznego. Dobre zaopatrzenie w fosfor powoduje obfity wzrost korzeni wszystkich gatunków roślin, co znacznie przyczynia się do wzrostu plonu. Fosfor również odgrywa dużą rolę w procesie dojrzewania. Na ogół przy obfitym nawożeniu fosforem można ten proces przyśpieszyć. Niedobór fosforu wśród składników pokarmowych hamuje fosforylację, a tym samym tworzenie się fosfatydów, kwasów nukleinowych i białek, w wyniku czego następuje zahamowanie wzrostu i zaburzenia w przemianie materii. Objawy niedostatku fosforu w glebie są dość różnorodne u poszczególnych gatunków roślin. Szybkość, z jaką się one pojawiają, zależna jest od stopnia niedoboru tego składnika. Pobieranie fosforu przez rośliny odbywa się z całej warstwy gleby objętej korzeniami. Intensywność pobierania fosforu z różnych głębokości zmienia się jednak ciągle i związana jest z uwilgotnieniem gleby i jej temperaturą. Jeżeli okres wiosenny jest niesprzyjający w pobieraniu fosforu z gleby, ze względu np. na niską temperaturę gleby poniżej + 12 0C, to można uzupełnić ten składnik po ruszeniu wegetacji roślin poprzez nawożenie dolistne stosując np. Fostar lub Fos-Calvit bądź Seniphos lub Chrońplon P bądź Plonochron fosforowy zarówno w uprawach sadowniczych jak i ogrodniczych oraz rolniczych. Tam gdzie jest założone nawadnianie to w okresach suszy, gdy nie może być pobrany fosfor z gleby, stosujemy np. Fostar do nawożenia wraz z nawadnianiem inaczej mówiąc do fertygacji na plantacjach roślin jagodowych, krzewów i drzew owocowych.
Bardzo wysokie wymagania z roślin co do fosforu mają: jabłoń, brzoskwinia, morela, nektaryna, wysokie: truskawka, porzeczki, agrest, malina, jeżyna, średnie: grusza, śliwa, wiśnia, winogrona, orzech włoski, leszczyna. Rośliny sadownicze mają zdolność pobierania fosforu ze związków fosforowych nieprzyswajalnych dla wielu roślin. Jeżeli chodzi o owoce, to brak fosforu objawia się np. na gruszach, że owoce są mniejsze, źle wykształcone, kwaśne. Na jabłoniach liście i pędy są ciemne szaro-zielone, ograniczony jest wzrost pędów i liści, zamierają pąki, a owoce matowe nie atrakcyjne wykazujące brak jędrności. Fosfor wpływa dodatnio na jędrność miąższu owoców i wybarwienie, a także na wielkość owoców i znacznie zapobiega chorobom przechowalniczych np. gorzkiej zgniliźnie.
Nadmiar fosforu nie jest bezpośrednio szkodliwy dla drzew, jednak nadmierne doglebowe nawożenie niezależnie od odczynu (pH) gleby znacznie utrudnia pobieranie potasu, cynku, żelaza, miedzi .

Rola i funkcje potasu (K) w roślinie.

Zawartość potasu ogółem w glebach Polski wynosi od 0,01 do 2,0% K 20 i jest z reguły tym niższa, im gleba jest lżejsza. Ponadto małe ilości potasu zawierają gleby organiczne, w tym głównie torfowe.
Mimo, że zawartość potasu w glebach ciężkich jest często duża, to występuje on w formach nieprzyswajalnych dla roślin, ponieważ wietrzenie minerałów mogące spowodować jego uwolnienie jest procesem bardzo powolnym. Przyswajalny potas występuje w roztworze glebowym oraz w formie wymiennej w kompleksie sorpcyjnym. Potas przyswajalny stanowi z reguły około 1% potasu ogółem. Przyswajalne formy potasu mogą ulegać stratom.
W glebach organicznych i lekkich glebach mineralnych pierwiastek ten jest łatwo wymywany i dlatego nawożenie potasem powinno być stosowane systematycznie. Na glebach cięższych ograniczone jest jego wymywanie. Im więcej jest części spławialnych, czyli im gleba jest cięższa, tym łatwiej potas może podlegać procesowi uwsteczniania. Jony potasu wiązane są nie wymiennie przez minerały ilaste.
Uwstecznianie potasu przebiega tym szybciej im:
więcej minerałów ilastych znajduje się w glebie,
większe jest wyczerpanie potasu z gleby, im niższe jest nawożenie potasem, tym bardziej pozostały w glebie potas może ulegać uwstecznianiu,
większe są zmiany wilgotności gleby,
wyższe jest pH gleby,
mniej jest materii organicznej w glebie.
Zachowanie się potasu przyswajalnego w glebie wskazuje na możliwości jego strat. Kontrolowana gospodarka tym pierwiastkiem polega w związku z tym na systematycznym nawożeniu. Jednak zbyt wysokie jednorazowe dawki potasu powodują duże jego straty i wpływać mogą ujemnie na właściwości fizyczne gleb, głównie niszcząc ich strukturę, oraz powodować antagonizmy jonowe.
Potas (K) jest składnikiem, który reguluje gospodarką wodną w roślinie (powinien dominować w okresie wzrostu zawiązków owocowych – wielkość orzecha włoskiego), wpływa na aktywność enzymów, a w niewielkim stopniu decyduje o wielkości biomasy (Theun, 1983). Natomiast decydujące znaczenie w produkcji biomasy ma azot (N).
Nawożenie potasem upraw sadowniczych (i nie tylko) jest podstawowym elementem zrównoważonego nawożenia roślin. Szczególnie znane jest współoddziaływanie między azotem i potasem.
Niedobór potasu w roślinie powoduje ograniczenie transformacji azotu mineralnego do białek. Przy niedoborze potasu wzrost pędów ulega zahamowaniu, przyrosty są cienkie, międzywęźla są skrócone, pędy i gałęzie stopniowo zamierają. Liście są małe, niebiesko zielone. Na liściach pojawiają się nekrotyczne plamy między nerwami, które wyglądają różnie u różnych roślin sadowniczych.
W przypadku wystąpienia objawów niedoboru potasu, co łatwo można stwierdzić między innymi po charakterystycznych nekrozach brzeżnych na liściach znajdujących się u podstawy długopędów, nawożenie poza korzeniowe tym składnikiem wykonuje się wielokrotnie stosując np. Alkalin potasowy z krzemem bądź Alkalin potasowo-borowy z krzemem lub Plonochron zasadowy bądź Plonochron potasowy lub Chrońplon K z CO 2 bądź Chrońplon K F.
Natomiast w przypadku wystąpienia objawów niedoboru potasu i fosforu dokarmiamy rośliny dolistnie stosując np. Alakliny PK lub Chrońplon KP. Preparaty te można stosować przed i po kwitnieniu drzew i krzewów owocowych, a także w następnych opryskach stosując co 10 - 14 dni. Przy braku potasu rośliny bardzo słabo kwitną i owocują, plon spada. Owoce są drobne, słabo wybarwione i wrażliwe na rozpad chłodniczy.
Nierównomierne zatem nawożenie N/K prowadzi też do wzrostu stężenia azotanów w tkance roślinnej, a przez to do zmniejszenia odżywczych właściwości żywności szczególnie w warzywach.
Na niedobór potasu szczególnie wrażliwe są : pomidory, papryka, następnie: zboża, buraki, ziemniaki, rzepak, groch, bobik, fasola, kapusty, kalafior, por, cebula, sałata, a także drzewa i krzewy owocowe oraz rośliny jagodowe.
Nadmierne nawożenie potasem może także powodować pogorszenie jakości plonów np. gorzka plamistość podskórna jabłek lub sucha zgnilizna pomidora względnie zasolenie podłoża. Przenawożenie potasem jest bardzo niebezpieczne dla sadów i plantacji roślin jagodowych, gdyż stymuluje występowanie niedoboru magnezu, boru i wapnia.
Zbyt wysokie nawożenie potasem prowadzi do występowania charakterystycznych objawów na liściach braku magnezu, a owoce są bardzo kwaśne.
Potas jest silnym antagonistycznym pierwiastkiem w stosunku do magnezu i dlatego blokuje zarówno pobieranie magnezu, jak i jego przemieszczanie się w roślinie.
Jeśli gleba jest kwaśna i lekka, to potas znajduje się w glebie w stanie wolnych jonów nie związanych z cząsteczkami glebowymi i wówczas nawet przy jego małej zawartości w glebie może całkowicie zablokować pobieranie magnezu. Aby uniknąć kłopotów z magnezem w sadzie czy na plantacji roślin jagodowych (np. truskawka, porzeczka czarna) należy nie nawozić potasem bez potrzeby, a tylko wtedy, gdy zajdzie tylko taka potrzeba po wykonaniu analizy chemicznej gleby.
Dobre zaopatrzenie roślin w potas zwiększa ich reakcję na nawożenie azotem, a jednocześnie dobre zaopatrzenie roślin w azot zwiększa efektywność nawożenia potasem.

Rola i funkcja azotu (N) w roślinie.

Azot jest niezbędnym dla życia roślin składnikiem pokarmowym, wchodzi w skład białka, a tym samym protoplazmy. W pewnych warunkach, a więc przy dużej ilości przyswajalnego azotu w glebie, w wyniku bardzo silnego mineralizowania próchnicy czy też przy wysokich dawkach nawozów mogą się nagromadzić stosunkowo duże ilości azotu niebiałkowego w roślinach, co może zmniejszyć ich wartość pokarmową czy technologiczną.

W organizmie roślinnym azot (N) łączy się ze związkami zawierającymi węgiel w wyniku czego powstają różne związki organiczne, przede wszystkim białkowe.
Azot w glebie znajduje się prawie wyłącznie w postaci związków organicznych, głównie w substancjach próchnicowych, dlatego ilość azotu jest ściśle związana z zawartością próchnicy w glebie. Substancje próchnicowe wskutek działania wielu najrozmaitszych mikroorganizmów ulegają powolnej amonifikacji, a związki amonowe z kolei ulegają nitifikacji. Zawartość azotu (N) ogółem w glebie (zależy od zawartości w niej materii organicznej) wynosi od 0,02 do 0,6% (zwykle nie przekracza 1% azotu ogółem), a w glebach torfowych do 3,5%. Jeżeli przyjmiemy, że 20 centymetrowa warstwa gleby na powierzchni 1 ha waży 3 000 ton, a w niej znajduje się 0,1% azotu, to znaczy, że ta warstwa zawiera 3000 kg azotu (N). Jednak tylko 1-3% azotu rocznie, czyli od 30-90 kg N, może ulec w glebie mineralizacji z czego około 1/3 może być pobrana przez rośliny. Poza tym po kilka kilogramów azotu na hektar może być dostarczane w wyniku wiązania biologicznego przez bakterie wolno żyjące, z opadami atmosferycznymi wyładowaniami atmosferycznymi (burze). Poważniejszym źródłem azotu może być uprawa roślin motylkowych, które wiążą od 80 do 250 kg, a nawet do 400 kg azotu atmosferycznego na ha. Udział tych roślin w strukturze zasiewów jest jednak bardzo niski.
Żródłem azotu dla roślin są: sole amonowe, azotany, mocznik, niektóre aminokwasy, wolny azot – tylko dla roślin motylkowych. Ważnym źródłem azotu są nawozy organiczne oraz nawozy zielone. Z dawką 30 ton/ha obornika dostarcza się około 150 kg azotu (N), z czego w pierwszym roku wykorzystane jest 20-30%, czyli od 30 do 45 kg azotu.
Azot mineralny, czyli w formie amonowej i saletrzanej, podlega w glebie bardzo szybkim przemianom. Szybkie przemiany związków azotu w glebie powodują, że nie oznacza się masowo w okręgowych stacjach chemiczno-rolniczych zasobności gleb w przyswajalny, czyli mineralny azot. Analizę taką można wykonać, ale do ustalenia poziomu nawożenia azotem, należy w krótkim czasie wykorzystać jej wynik. Tempo przemian wpływa również na straty azotu mineralnego z gleby.

Podstawowe straty azotu powoduje:

- immobilizacja azotu, czyli włączenie go w glebową materię organiczną, co oznacza, że azot pozostaje w glebie, ale tylko w niewielkim stopniu może być wykorzystany w 2 i 3 roku po zastosowaniu ,
- wymywanie azotanów, gdyż jony amonowe są dość silnie przez glebę sorbowane
- ulatnianie się amoniaku,
- denitryfikacja (w postaci wolnego azotu).
Denitryfikacja może się odbywać tylko w warunkach beztlenowych, które normalnie w glebach uprawnych nie powinny istnieć.

Straty azotu stosowanego z nawożeniem mogą wynosić od 30 do 50 i więcej procent, dlatego azot jest pierwiastkiem, który musi być stosowany co roku, najlepiej w małych dawkach, w tych fazach rozwojowych roślin, w których zostanie stosunkowo szybko pobrany i dobrze wykorzystany.
Rośliny pobierają azot z gleby głównie w formie azotanowej (saletrzanej) i amonowej. Po pobraniu azotu zostaje przekształcony na aminokwasy, a z niego rośliny syntetyzują białka. Przy dobrym zaopatrzeniu roślin w azot następuje szybki wzrost ich masy i powierzchni asymilacyjnej oraz szybkie przetwarzanie węglowodanów i amoniaku na białka protoplazmy. Z reguły forma saletrzana pobierana jest szybciej, a forma amonowa wolniej. W warunkach gleb kwaśnych lepiej pobierana jest forma saletrzana, a gleb obojętnych – amonowa.
Forma azotanowa (saletrzana) działa dobrze w każdych warunkach glebowych.
Zarówno przy odczynie silnie kwaśnym, jak i słabo zasadowym forma amonowa działa gorzej. Przy odczynie zasadowym następuje częściowy rozkład soli amonowych, co prowadzi do uwalniania się wolnego amoniaku, który działa toksycznie na rośliny. To szkodliwe działanie jest zwykle tym wyraźniejsze, im bardziej zasadowa jest gleba i im wyższe są dawki nawozów.
Należy podkreślić, że forma amonowa jest formą typowo przedsiewną, ze względu na fakt, iż jest dobrze sorbowana przez kompleks sorbcyjny oraz jest lepiej pobierana w niższych temperaturach.
Forma saletrzana jest formą typowo pogłówną, gdyż bardzo wolno pobierana jest w niskich temperaturach (powyżej + 100C) i łatwo ulega wymawaniu.

Przemiany azotu.

W glebie występują zwykle jony amonowe i azotanowe jako formy azotu przyswajalne dla roślin. Pobrany przez rośliny azot azotanowy musi jednak zostać przekształcony w azot amonowy, gdyż tylko w takiej postaci może brać udział w syntezie aminokwasów czy innych związków zawierających azot.
Pobrany przez korzenie azot (N) jest przede wszystkim wykorzystywany w roślinie do syntezy aminokwasów z amoniaku i kwasów organicznych a następnie białek.
Aby ograniczyć straty azotu z nawozów azotowych należy zwrócić uwagę na fakt, że forma amonowa podlega mniejszym stratom w przypadku przykrycia jej glebą (przedsiewnie lub podczas uprawek międzyrzędowych) oraz w warunkach dobrego uwilgotnienia gleby i niezbyt wysokiego odczynu. W warunkach gleb świeżo wapnowanych oraz przesuszonych należy liczyć się z dużymi stratami azotu amonowego.
Forma saletrzana azotu podlega większym stratom w przypadku długiego okresu od jej stosowania do pobrania przez roślinę lub gdy stosowana jest wczesną wiosną pod rośliny we wczesnych stadiach rozwojowych.. Duże straty azotu saletrzanego mogą wystąpić szczególnie, gdy gleba jest cięższa i wilgotna wskutek denitrifikacji lub w glebach lżejszych, gdzie łatwo wymywany jest w głębsze warstwy przez opady atmosferyczne.
Korzystny wpływ azotu na plony zależy od szeregu czynników, a w śród nich od nawożenia fosforem i potasem.
Niedobór azotu osłabia bardzo czynności fizjologiczne roślin, głównie fotosyntezę, gdyż azot wchodzi w skład nie tylko białek, a tym samym protoplazmy, lecz również nukleotydów, chlorofilu, alkaloidów, enzymów i innych związków.
Przy niedoborze azotu liście mają małą powierzchnię. Barwa całej rośliny jest blado-żółto-zielona, a w późniejszych okresach rozwoju może przechodzić częściowo w żółtą, a nawet czerwoną. Rośliny są wątłe, brak im jędrności, co szczególnie odbija się na jakości plonu. Objawy te są wynikiem ograniczonego wytwarzania chlorofilu. Ponieważ azot jest podstawowym składnikiem protoplazmy, to szczególne duże zapotrzebowanie na niego występuje wszędzie tam, gdzie tworzą się nowe tkanki. Jeżeli rosnąca roślina nie ma dostatecznej ilości azotu do dyspozycji, następuje, z konieczności, przemieszczanie go ze starszych części do miejsc, gdzie powstają nowe tkanki. W wyniku tego starsze liście żółkną, a nawet usychają przedwcześnie i opadają.
Pewne ilości azotu rośliny mogą pobierać także za pomocą liści i łodyg poprzez dokarmianie dolistne stosując wodny roztwór mocznika. I w ten sposób rolnik, może uzupełnić braki azotu w roślinach.
Nadmiar azotu – przy nadmiarze azotu zachodzi co prawda synteza białka w warunkach szybkiego wyczerpania węglowodanów i gromadzenia się rozpuszczalnych związków azotu, wśród nich asparginy i glutaminy, lecz często pogarsza się wartość biologiczna białka ze względu na zmniejszenie się zawartości lizyny. Występuje bujny wzrost roślin. Może również wystąpić przerost tkanek i nadmierna soczystość komórek, co zmniejsza odporność roślin na choroby grzybowe i wymarzanie, sprzyja wyleganiu np. zbóż i opóźnia dojrzewanie, zwłaszcza przy niedostatecznym zaopatrzeniu w fosfor.
M i c h a e l jest zdania, że przy odpowiednio silnym nawożeniu fosforem zapobiega się tworzeniu w ziarnie nadmiernych ilości związków azotowych, nawet przy stosowaniu wysokich dawek azotu.
U roślin np. oleistych bardzo wysokie dawki azotu podnoszą zawartość białka w nasionach, ale równocześnie obniżają zawartość oleju.
Reasumując, azot w świecie roślin jest główną siłą napędową wzrostu wegetatywnego. Wysokość nawożenia azotem tylko w ograniczony sposób wpływa na wielkość plonów

Dodatkowo można jeszcze wspomnieć o miedzi.

Rola i funkcje miedzi (Cu) w roślinie.

Miedź jest pierwiastkiem bardzo szeroko rozpowszechnionym w skorupie ziemskiej i ma ogólnobiologiczne znaczenie, gdyż jest pierwiastkiem niezbędnym do życia wszystkich organizmów. Zawartość miedzi ogółem w glebach Polski wynosi od 1 do 100 mg Cu w 1 kg gleby i jest z reguły tym niższa im gleba jest lżejsza, a im gleba jest cięższa tym z reguły jest zasobniejsza w ten mikroelement. Natomiast gleby organiczne i torfowe, aczkolwiek mogą zawierać dużo miedzi ogółem, lecz mogą być ubogie w jej formy przyswajalne, co ujawnia się na roślinach objawami niedoboru. Zjawisko to jest spowodowane tym, że kwasy organiczne zawarte w torfie lub glebach organicznych silnie wiążą miedź (kwasy huminowe oraz krenowe, fulwokwasy itp.), tworząc mocne związki kompleksowe. Miedź w tych związkach nie jest dostępna dla roślin. Jest dostępna tylko w formie jonu Cu 2+.
Miedź jest pierwiastkiem, która wpływa na rozwój i budowę tkanek, bierze udział w przemianach azotowych, syntezie białek i witaminy C.

Niedobór miedzi uniemożliwia normalny rozwój roślin. A więc miedź nie tylko wpływa dodatnio na roślinę, ale jest niezbędnym składnikiem pokarmowym. Jest rzeczą zrozumiałą, że niedobór miedzi w glebie (i nie uzupełniona w roślinie poprzez np. dokarmianie dolistne) powoduje nie tylko obniżkę plonu, ale również zmniejsza zawartość miedzi w paszach, warzywach, owocach. Nawożenie roślin miedzią podnosi jakość plonów przez wzrost zawartości chlorofilu, karotenu i witaminy C.

W razie niedoboru miedzi przyswajalnej w glebie (w roztworach glebowych), na liściach roślin występują zazwyczaj białe plamy, a wzrost roślin zostaje zahamowany.
Rośliny zbożowe w takich wypadkach mają słabo rozwinięte korzenie i często wydają nasiona pośledniego gatunku. Charakterystyczny objawem jest tzw. „choroba nowin” np. u zbóż (zwłaszcza na glebach torfowych, i innych wziętych świeżo pod uprawę), objawiająca się po 2-3 tygodniach wegetacji chlorozą brzegów liści; bieleniem i skręcaniem liści, bieleniem kłosów i zasychaniem końców źdźbeł. Opóźnia się faza kłoszenia, kwiatostany są źle wykształcone. Rośliny mają zwiędły wygląd i dużą skłonność do wylegania. Plon i jakość ziarna są niskie. Miedź również wpływa bardzo korzystnie na kwitnienie roślin ozdobnych np. gerbera, róże i inne.

W warzywach wpływa na poprawę właściwości przechowalniczych np. marchwi i cebuli. Przy braku miedzi np. u pomidorów, liście wykazują niebiesko zielone zabarwienie, owoce mają skłonności do pękania. Natomiast, np. u papryki występują charakterystyczne pofałdowania brzegów liści, które w porównaniu z liśćmi dobrze odżywionymi są wąskie i wydłużone, a także często więdną. U marchwi występuje odbarwienie, zwijanie i zasychanie brzegów liści oraz zaburzenia we wzroście i wybarwieniu korzeni.
Na drzewach owocowych w miesiącu lipcu - sierpniu, na liściach wierzchołkowych pojawiają się chlorotyczne plamy. Brzegi liści podwijają się ku górze, a następnie liście usychają i opadają. Mogą także zasychać wierzchołki pędów np. u drzew wiśni. Kora drzew staje się chropowata, łuszczy się i głęboko pęka. U drzew pestkowych występuje gumoza.

Natomiast w szkółkach i młodych sadach nie owocujących stosujemy miedź po ruszeniu wegetacji w kilku powtórzeniach.
W sadach owocujących stosujemy miedź, opryskując drzewa 2-3 krotnie po kwitnieniu w odstępach 7-10 dniowych.
W uprawach rolniczych, warzywniczych, roślin ozdobnych i sadowniczych do nawożenia doglebowego i dolistnego możemy stosować Chelat miedzi forte 12 (krystaliczny), zaś do dolistnego nawożenia możemy stosować Chelat miedzi (Mikrovit Cu).
Wielu badaczy dowodzi, że niedobór miedzi na glebie torfowej lub organicznej, a także na glebach mineralnych powoduje zaburzenia w przemianie materii nie tylko u roślin, lecz (pośrednio) i u zwierząt gospodarskich, szczególnie u przeżuwaczy. W organizmach żywych część miedzi znajduje się w postaci białkowych związków organicznych. Np. niedobór miedzi w pokarmie zwierząt wywołuje pewne choroby, które kończą się nawet śmiercią zwierzęcia.
Wiadomo, że miedź jest koniecznym czynnikiem w procesie tworzenia się krwi. Barwnik krwi - hemoglobina - zawiera wprawdzie żelazo, ale może się tworzyć tylko przy udziale miedzi.

Na przyswajalność miedzi wpływa:
zawartość materii organicznej w glebie; im więcej materii organicznej, tym gorsza jest przyswajalność miedzi
odczyn gleby: im większe jest zakwaszenie gleby, tym przyswajalność miedzi jest lepsza, ale wzrasta także tempo jej wymywania. Wapnowanie ogranicza przyswajalność miedzi i wówczas w pierwszej kolejności na jej niedobór reagują np. owies, jęczmień, pszenica, ziemniaki, burak cukrowy, gryka, lucerna, kukurydza, fasola, kapusta, marchew, cebula, pietruszka, seler, sałata, szpinak, chrzan, rabarbar. Zaś z roślin sadowniczych: truskawka, drzewa pestkowe i ziarnkowe oraz krzewy jagodowe.
Miedź wywiera wpływ bezpośredni i pośredni np. na wzrost i rozwój traw. Bezpośredni wpływ nawozów miedziowych wyżej wymienionych polega na tym, że w sposób dodatni zwiększają plony siana i nasion traw, powodując (niezależnie od nawożenia podstawowego) zmiany w składzie botanicznym porostu. Następnie przy tym stopniowy zanik traw nieszlachetnych, a ich miejsce zajmują trawy bardziej wartościowe. Zubożenie gleb Polski w miedź, pomimo że jest to mikroelement mało ruchliwy, przebiega szybko i dlatego też spotykamy coraz częściej różne rośliny z objawami niedoborowymi miedzi.

Mam nadzieję, że po przeczytaniu tych informacji nikt nie będzie miał wątpliwości co do NPK !

Pozdro
G.